سرطانها بیماریهای ترسناکی هستند، اما مهمترین نکته در مورد آنها این است که زود تشخیص داده شوند. جامعه آمریکایی سرطان بهتازگی دستورالعمل جدیدی را برای غربالگری و پیشگیری از انواع سرطان منتشر کرده که در زیر به آنها اشاره میشود.
سرطان پستان
1) انجام ماموگرافی به صورت سالیانه از سن 40 سالگی تا هر سنی که فرد از نظر سلامتی در شرایط خوبی قرار دارد.
2) معاینه بالینی پستان توسط پزشک هر سه سال یکبار برای زنان 20 تا 30 ساله و معاینه سالیانه برای زنان 40 ساله و بزرگتر.
بانوان باید با ساختار طبیعی و معمول پستان خود آشنایی داشته باشند تا بتوانند در صورت ایجاد تغییر به سرعت متوجه این موضوع شده و به پزشک مراجعه کنند. یکی از راهکارهای موثر در این زمینه انجام معاینات منظم ماهیانه توسط خود شخص است که باید از سنین 20 سالگی آغاز شود. برای غربالگری برخی خانمهایی که سابقه فامیلی مثبت برای ابتلا به سرطان پستان دارند یا از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به این بیماری شناخته میشوند و یا در معرض عوامل زمینهساز دیگر قرار داشتهاند، علاوه بر ماموگرافی باید ام.آر.آی نیز درخواست شود. باید توجه داشت که تعداد محدودی از بانوان (کمتر از 2 درصد کل زنان در ایالات متحده)در این گروه قرار میگیرند بنابراین بهتر است پس از اخذ شرح حال و سابقه فامیلی کامل نسبت به درخواست این تصویربرداری اقدام کرد.
سرطان و پولیپهای روده بزرگ
کلیه مردان و زنان باید از سن 50 سالگی توسط یکی از روشهای زیر برای کشف زودرس سرطان یا پولیپ روده بزرگ مورد ارزیابی قرار گیرند: سیگموئیدوسکوپی انعطافپذیر با فواصل 5 ساله یا کولونوسکوپی با فواصل 10 ساله یا باریوم انما با حاجب دوگانه هر 5 سال یکبار یا سیتی کولونوگرافی (کولونوسکوپی مجازی) هر 5 سال یکبار.
آزمایشهایی جهت کشف زودرس سرطان: بررسی سالیانه وجود خون مخفی در مدفوع (تست گایاکgFOBT) ) یا بررسی ایمونوشیمیایی مدفوع (FIT) به صورت سالیانه). البته باید از روشهای بسیار حساس این آزمایشها و نیز انجام آن روی چندین نمونه مدفوع از فرد استفاده کرد، چراکه پاسخ منفی آزمایش روی تنها یک نمونه مدفوع چندان قابل اعتماد نبوده و ترجیحا باید از انواعی از آزمایش استفاده شود که توسط بیمار در منزل هم قابل انجام بوده و به فرد این امکان را میدهد که آزمایش را شخصا در منزل و روی چندین نمونه مدفوع انجام دخد. در صورت مثبت شدن هر یک از آزمایشهای فوق انجام کولونوسکوپی ضروری بهشمار میرود.
آزمایش دی.ان.ای مدفوع (sDNA) هر سه سال یکبار (در صورت مثبت شدن این آزمایش نیز باید کولونوسکوپی انجام شود.)
در صورت فراهم بودن امکانات لازم و رضایت بیمار برای انجام آزمایشهای تهاجمیتر، استفاده از روشهایی که هم پولیپهای روده و هم سرطانهای زودرس را آشکار میسازند بیشتر توصیه میشود. ممکن است برخی بیماران بنا به شرایط خاص، بیماری زمینهای یا سابقه خانوادگی، نیاز به برنامه دیگری برای غربالگری و پیگیری داشته باشند، بنابراین دقت در زمان اخذ شرح حال و سابقه خانوادگی میتواند در شناسایی این گروه کارساز باشد.
سرطان دهانه رحم
غربالگری سرطان دهانه رحم باید از سن 21 سالگی شروع شده و در زنان کمتر از 21 سال توصیه نمیشود. زنان 21 تا 29 ساله باید هر سه سال یکبار آزمایش پاپ اسمیر انجام دهند. آزمایش ویروس پاپیلومای انسانی در این گروه سنی پیشنهاد نمیشود، مگر اینکه به دنبال نتیجه غیرطبیعی پاپ اسمیر نیاز به انجام این تست به وجود آمده باشد. برای غربالگری زنان 30 تا 65 ساله انجام پاپ اسمیر به همراه آزمایش ویروس پاپیلومای انسانی به فواصل 5 ساله توصیه میشود. البته این روش ارجح است ولی انجام پاپ اسمیر به تنهایی هر سه سال یکبار نیز قابل قبول است. زنان بالاتر از 65 سالی که همواره به صورت منظم مورد آزمایش قرار داشته و همواره نتایج آزمایشهای غربالگری آنان طبیعی بوده، نیازی به پیگیری بیشتر ندارند. پس از توقف غربالگری نباید دوباره انجام آزمایشها از سرگرفته شود. افرادی که ضایعات پیشسرطانی جدی در دهانه رحم دارند باید حداقل تا 20 سال پس از این تشخیص به صورت مداوم مورد بررسی قرار گیرند، حتی اگر این بررسی تا پس از 65 سالگی نیز ادامه یابد. بانوانی که به هر دلیلی غیر از سرطان دهانه رحم تحت عمل برداشت رحم به همراه دهانه رحم قرار گرفته و هیچ سابقهای از سرطان دهانه رحم یا ضایعات پیشسرطانی نداشتهاند، نیازی به پیگیری بیشتر ندارند. خانمهایی که واکسن ضدویروس پاپیلومای انسانی را دریافت کردهاند، همچنان باید طبق دستورالعمل مناسب رده سنی خود مورد بررسی قرار گیرند. ممکن است برخی افراد به دلیل سوابق خاص پزشکی مانند ابتلا به عفونت با ویروس نقص ایمنی انسانی، دریافت عضو پیوندی یا تماس با دیاتیل استیلبسترول و … نیاز به برنامه متفاوتی برای غربالگری داشته باشند که باید متناسب با مشکل زمینهای خود مورد ارزیابی قرار گیرند.
سرطان آندومتر (رحم)
جامعه آمریکایی سرطان توصیه میکند که در زمان یائسگی، به تمامی زنان در مورد خطرات و علایم سرطان رحم آموزش داده شده و از آنان خواسته شود که هرگونه خونریزی یا لکهبینی غیرمنتظره را به پزشک خود اطلاع دهند. ممکن است در موارد خاص برخی زنان به دلیل سابقه پزشکی نیاز به نمونهبرداری سالیانه از آندومتر داشته باشند.
سرطان ریه
جامعه آمریکایی سرطان، انچام غربالگری را برای این نوع سرطان در افرادی با خطر ابتلای متوسط توصیه نمیکند. اگرچه دستورالعمل ویژهای برای غربالگری افراد سیگاری در معرض خطر بالا ارایه میکند. پیروی از این برنامه برای بیمارانی که شرایط زیر را داشته باشند، پیشنهاد میشود: سن بین 55 تا 74 سال، وضعیت سلامتی نسبتا خوب، داشتن سابقه مصرف حداقل 30 پاکت/سال سیگار که هنوز سیگار میکشند یا از زمان ترک سیگار آنان 15 سال یا کمتر میگذرد.
سرطان پروستات
از آنجا که پژوهشها هنوز نتوانسته برتری فواید غربالگری سرطان پروستات را در مقایسه با عوارض احتمالی ناشی از آن به اثبات برساند، جامعه سرطان آمریکا پیشنهاد میکند که افراد پس از مشورت با پزشک خود و با آگاهی کامل در مورد انجام این آزمایش تصمیمگیری کنند. باور جامعه سرطان آمریکا این است که مردان نباید بدون اطلاع از دانستهها و نادانستههای علم امروز در مورد فواید و خطرات و عوارض احتمالی آزمایش و درمان این بیماری مورد غربالگری قرار گیرند. مردان از سن 50 سالگی باید با پزشک خود مشورت کرده و پس از کسب اطلاعات لازم در این مورد تصمیمگیری کنند. در صورت وجود سابقه خانوادگی سرطان پروستات در پدر یا برادر فرد پیش از رسیدن به سن 65 سالگی، مشورت و تصمیمگیری در مورد غربالگری باید از سن 45 سالگی آغاز شود. در صورت تمایل فرد به انجام غربالگری، اندازهگیری سطح PSA خون با یا بدون معاینه رکتال انجام میشود. فواصل تکرار آزمایش براساس میزان PSA تعیین میشود.
منبع: Medica- News Today
ترجمه: ارغوان حاجشیخالاسلامی