سرطان مغز چیست؟

یکی از انواع بیماری های مغزی سرطان مغز یا تومور مغز می باشد که این بیماری یک توده غیر طبیعی در مغز است که بنا به ماهیت سلول های تشکیل دهنده، می تواند خوش خیم یا بدخیم باشد. که باعث تشکیل سلول های سرطانی در بافت مغز می شودو معمولاً به ساختارهای سالم و اطراف آن حمله می کنند. تومورهایی مغزی بسته به نوع تومور می توانند رشد آهسته یا سریع داشته باشند.

اکثر تومورهای بدخیم مغزی، سرطان های ثانویه هستند، به این معنی که از قسمت دیگری از بدن شروع شده و به مغز سرایت می کند.

این عارضه می تواند در مکان های نزدیک اعصاب، غده هیپوفیز، غده صنوبری و غشاهایی که سطح مغز را می پوشانند  تشکیل شوند.

 

علائم سرطان مغز:

علائم سرطان مغز بسیار متنوع می باشد. تنها راه کشف بروز علائم و نشانه ها انجام آزمایشات متعدد تشخیصی و تخصصی می باشد.

 

اما از شایع ترین و معمول ترین نشانه های اولیه سرطان مغز می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سردرد( در هنگام سرفه یا زورزدن بدتر می شود)
• حملات صرعی(تشنج)
• حالت تهوع، استفراغ و خواب آلودگی مداوم( سستی نامعمول)
• تغییرات ذهنی یا رفتاری و مشکلات گفتاری( اختلال در حافظه یا تغییر شخصیت)
• دشواری در راه رفتن
• حالت ضعف یا فلج پیشرونده در یک طرف بدن
• دو بینی یا تاری بدون دلیل

 

انواع سرطان یا تومورهای مغزی:

تومورهای اولیه:

تومورهایی که منشاء آنها خود مغز می باشد به عنوان تومورهای اولیه یا سرطان اولیه شناخته می شوند و انواع مختلفی دارند که به برخی از انها در زیر اشاره می کنیم.

گلیوم:

این نوع تومور مغزی از نخاع یا خود مغز شروع می شود و انواع مختلفی دارد.

مننژیوم:

این نوع تومور در غشایی از مغز و معمولا نخاع را احاطه می کند(مننژ) ایجاد می شود. معمولا این نوع تومورها غیر سرطانی هستند.

شوانو:

این نوع تومورها که به نام علمی نوروم آکوستیک شناخته می شوند بر روی کنترل کننده شنوایی و تعادل تجمع می کنند و معمولاً خوش خیم می باشند.

آدنوم هیپوفیز:

این نوع تومورهای در غده هیپوفیز تشکیل می شوند و بر روی ترشح هیپوفیز در بدن تاثیر می گذارند. که باعث آسیب به تمام بدن می شود.

مدولوبلاستوما:

بیشتر تومورهایی هستند که در کودکان ایجاد می شوند و از پشت مغز شروع و از طریق مایع نخاعی پخش می شوند.

کرانیو فارنژیوم:

این نوع تومور در نزدیکی غده هیپوفیز شروع می شوند و بر روی ترشح هورمون تاثیر می گذارند.

کرانیوفارنژیوم ، غده هیپوفیز و ساختارهای دیگر مغز را تحت تاثیر قرار می دهد.

تومورهایی ثانویه:

تومورهای ثانویه معمولاً در قسمت دیگری از بدن تشکیل می شوند و به مغز می رسند. و با نام متاستاتیک(متاستاز) شناخته شده هستند.

این نوع از تومورها در بزرگسالان رخ می دهند و بیشتر سرطان روده بزرگ، سرطان ریه، سرطان پستان، سرطان کلیه و ملانوما هستند.

 

چه عواملی باعث ایجاد تومور مغز می شود؟ (علت سرطان مغز چیست؟)

همانند سایر تومورهای دیگر نقاط بدن، دلیل تشکیل تومورهای مغزی دقیقاً مشخص نیست و همچنان ناشناخته مانده است. عوامل سرطان مغز متعدد هستند اما محققان معنقدند موارد زیر با سرطان مغز ارتباط زیادی دارند.

سن:

یکی از مهم ترین فاکتورهایی که می تواند احتمال ابتلا به سرطان مغز را افزایش دهد سن است. معمولا افراد با سن بالای 65 بیشتر در معرض این بیماری قرار می گیرند. نکته ای که وجود دارد اینست که حتی نوع سلول و محل درگیری مغز با تومور با سن در ارتباط است.

عوامل ژنتیکی:

یکی از ریسک فاکتورهای تومورمغزی سابقه خانوادگی تلقی می شود. بررسی های انجام شده، نشان می دهد افرادی که در خانواده خود فرد مبتلا به تومور مغزی داشته اند یا سابقه خانوادگی سندرم های ژنتیکی را دارند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند.

مواجهه با سموم زیست محیطی( عوامل زیست محیطی):

افرادی که با مواد شیمیایی خاص، مانند کارکنان پالایشگاه نفت، افرادی که با بنزین یا سوخت جت ، شیمیدانان و یا کارکنان صنایع لاستیک در ارتباط هستند بالاتر از جمعیت عمومی در معرض خطر ابتلا به سرطان مغز هستند.

قرار گرفتن در معرض اشعه: قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش، مخصوصاً در سنین پایین خطر ابتلا به تومور مغزی را افزایش می دهد.

سایر عوامل:

عواملی همچون ضعف سیستم ایمنی، عفونت اچ آی وی و استعمال دخانیات در ایجاد تومور مغزی بسیار تاثیرگذار است.

 

تشخیص سرطان مغز:

طبق شواهد و بروز علائم و معاینه ها توسط پزشک اگر مشخص شود که در مغز یا ساقه مغز مشکلی پیش آمده در اولین موارد، سی تی اسکن(تصویربرداری) برای بیمار تجویز می شود تا پزشک با جزییات بیشتری نتیجه گیری کند. کسانیکه با سرطان مغز دست و پنجه نرم می کنند مشکلات پزشکی دیگری دارند که ممکن است نیاز به آزمایش خون ، تست الکترولیت ها و آزمایش های کبدی توسط متخصص درخواست شود.

در مراحل بعدی تشخیص سرطان نمونه گیری از بخشی از تومور الزامی میباشد.(بیوبسی)

یکی از تکنیک های بیوبسی جراحی و باز کردن جمجه می باشد که یا کل تومور یا قسمتی از آن باید خارج شود.

 

غربالگری سرطان مغز در افراد پر خطر:

در صورت بروز علائم تومورهای مغزی بهتر است به پزشک مراجعه فرمایید و افرادیکه احتمال بالایی برای تومورهای مغزی دارند ممکن است به توصیه پزشکان تحت نظر قرار گیرند.

یعنی هر چند ماه معاینه فیزیکی و در مواقعی تصویربرداری انجام دهند.

پیشگیری از سرطان مغز:

تشخیص کامل و دقیق، اولین گام در ایجاد یک برنامه درمانی سرطان مغز است. و همینطور درمان سریع تومورهایی که احتمال دارد به مغز راه یابند باعث پیشگیری و کاهش متاستاز می شوند. البته لازم به ذکر می باشد محققان هنوز علت دقیق شروع سرطان مغز به ویژه سرطان مغز اولیه را پیدا نکردند.

درمان سرطان مغز:

درمان سرطان مغز معمولاً بسیار پیچیده است. و نسبت به مرحله ای که بیمار در آن قرار دارد برای هر بیمار متفاوت می باشد. و همینطور برای درمان ممکن است تیمی از پزشکان متخصص با هماهنگی یکدیگر برای انتخاب گزینه های درمانی تصمیم گیری کنند.

برنامه های درمانی بر اساس موقیعیت تومور، نوع ، سایز؛ سن بیمار و هر مشکل پزشکی دیگری که داشته باشید متخفاوت است.

بیشترین برنامه های درمانی استفاده شده عبارتند از: جراحی، پرتودرمانی و شیمی درمانی می باشد.

بنیاد ملی نیکوکاری کنترل سرطان