ENG
شیمی‌درمانی و پرتودرمانی از رشد و شکل‌گیری سلول‌های جدید جلوگیری می‌کنند یا باعث کندی رشد می‌شوند.این درمان‌ها علاوه بر جلوگیری از رشد سلول‌های سرطانی، می‌توانند باعث کندی رشد سلول‌های طبیعی یا توقف رشد آن‌ها هم شوند. به این ترتیب، سلول‌های پوشاننده‌ی حفره‌ی دهان هم تحت تاثیر قرار می‌گیرند و فرآیند رشد سلول‌ها و ترمیم، کند و متوقف می‌گردد.
پرتودرمانی ممکن است مستقیماً به بافت‌های دهان، غدد بزاقی و استخوان آسیب برساند.شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی تعادل باکتریایی دهان را بر هم می‌زند.
انواع مختلفی از باکتری‌ها در دهان وجود دارد که بعضی از آن‌ها مفید و برخی مضر هستند. شیمی‌درمانی و پرتودرمانی ممکن است منجر به تغییر و آسیب بافت پوششی درون دهان و غدد بزاقی شوند. وقتی تولید بزاق با مشکل مواجه شود تعادل باکتریایی دهان هم به هم می‌خورد. تمامی این تغییرات منجر به زخم‌های دهانی، عفونت و پوسیدگی دندان‌ها می‌شود.
مراقبت از دهان و دندان پیش از درمان سرطان بهتر است یا پس از آن؟
اهداف مراقبت‌های دهان و دندان پیش از درمان سرطان، در طول درمان و بعد از آن متفاوت است:
• قبل از درمان سرطان، هدف این است که مشکلات موجود درمان شود تا فرد برای شروع درمان سرطان آماده باشد.
• در طول درمان سرطان، هدف این است که از بروز عارضه‌های دهانی پیشگیری کنیم و مشکلات را کنترل نماییم.
• بعد از درمان سرطان، هدف این است که سلامت لثه و دندان‌ها را حفظ کنیم و هر مشکل بلندمدتی که در نتیجه‌ی سرطان و درمان آن ایجاد شده را کنترل کنیم.
مشکلات شایع دهان و دندان در بیماران سرطانی
رایج‌ترین مشکلات و عارضه‌های دهانی ناشی از درمان سرطان عبارتند از:
موکوزیت (التهاب غشای مخاطی درون دهان)
عفونت
مشکلات مربوط به غدد بزاقی
تغییر در قدرت چشایی
درد
این مشکلات می‌توانند منجر به عارضه‌های دیگری مانند کم‌آبی و سوء‌تغذیه شوند.
عوارض شیمی‌درمانی
مشکلات دهانی ناشی از شیمی‌درمانی عبارتند از:
التهاب و زخم غشای مخاطی در شکم یا روده
خونریزی راحت دهان
آسیب اعصاب
التهاب غشای مخاطی دهان
عفونت دهانی که در جریان خون منتشر می‌شود و می‌تواند سلول‌های همه‌ی بدن را درگیر کند.
تغییر چشایی
خشکی دهان
درد
تغییر رشد دندان در کودک
سوء‌تغذیه (عدم دریافت کافی مواد غذایی مورد نیاز برای سلامت بدن) که ناشی از ناتوانی در خوردن است.
کم‌آبی (عدم دریافت کافی آب مورد نیاز برای سلامتی بدن) که ناشی از ناتوانی در نوشیدن است.
خرابی دندان‌ها و بیماری‌های لثه
عوارض رادیوتراپی
مشکلات دهانی ناشی از پرتودرمانی سر و گردن عبارتند از:
فیبروز (رشد بافت‌های فیبری) در غشای مخاطی دهان
پوشیدگی دندان‌ها و بیماری‌های لثه
از بین رفتن بافت در نقاطی که پرتو به آن‌ها می‌تابد.
از بین رفتن استخوان در نقاطی که پرتو به آن‌ها می‌تابد.
فیبروز عضلات در نقاطی که پرتو به آن‌ها می‌تابد.
سوء‌تغذیه (عدم دریافت کافی مواد غذایی مورد نیاز برای سلامت بدن) که ناشی از ناتوانی در خوردن است.
کم‌آبی (عدم دریافت کافی آب مورد نیاز برای سلامتی بدن) که ناشی از ناتوانی در نوشیدن است.
خرابی دندان‌ها و بیماری‌های لثه
دکتر شیرانی
