مولکول ضد سرطان سرانجام روی انسان آزمایش می‌شود

یک پیشرفت بی‌سابقه روی یک مولکول ضد سرطان که ۳۰ سال پیش کشف شده است، در نهایت به دانشمندان دانشگاه هاروارد اجازه می‌دهد آن را در آزمایشات بالینی روی انسان آزمایش کنند.

به نقل از گیزمگ، بیش از ۳۰ سال پیش، یک مولکول با خواص باور نکردنی ضد سرطان در اسفنج دریایی کشف شد. با این حال به لحاظ ساختاری آن قدر پیچیده بود که دانشمندان قادر به تولید آن در مقادیر کافی نبودند تا بتوانند آن را در انسان آزمایش کنند.

اکنون یک گروه از دانشمندان بالاخره به یک پیشرفت برجسته دست یافته‌اند و توانسته‌اند این مولکول را در حجم کافی برای انجام آزمایشات بالینی تولید کنند.

یک تیم از دانشمندان ژاپنی در سال ۱۹۸۶ یک ترکیب ارگانیک به نام “پلی اتر ماکرولید” را از یک نوع اسفنج دریایی به نام “هالیکوندریا اوکادای” گرفتند. این مولکول به عنوان “هالیکوندرین بی”(Halichondrin B) نام‌گذاری شد و تست‌های حیوانی اولیه نشان داد که فعالیت ضد سرطانی فوق‌العاده‌ای دارد.

“تاکاشی اووا” یکی از محققان مطالعه جدید می‌گوید: در آن زمان، آنها متوجه شدند که هالیکوندرین‌ها به شدت قدرتمند هستند. با توجه به ساختار بسیار منحصر به فرد این محصول طبیعی، بسیاری از مردم به آن علاقه‌مند شدند و محققان می‌خواستند یک مطالعه بالینی را با آن انجام دهند، اما عدم توانایی تولید مقدار کافی از آن مانع از انجام این کار می‌شد.

دانشمندان در سال ۱۹۹۲ در نهایت چگونگی ترکیب مولکول هالیکوندرین را دریافتند. اما متأسفانه این فرآیند هنوز فوق‌العاده پیچیده بود و تنها مقدار بسیار کمی از آن تولید می‌شد. در نهایت یک ترکیب ساده به نام “اریبولین”(Eribulin) از آن گرفته شد و برای درمان سرطان پستان تأیید شد.

سرانجام سه سال پیش گروهی از شیمی‌دانان دانشگاه هاروارد با دانشمندان شرکت داروسازی ژاپنی “ایسای”(Eisai) درگیر این مسئله شدند. استاد “یوشیوتو کیشی”، استاد دانشگاه هاروارد و متخصص سنتز محصولات طبیعی به پیشرفت‌هایی در روش‌های سنتز دست یافت و زمینه‌ساز این پیشرفت قابل توجه شد.

وی توضیح داد: در سال ۱۹۹۲ تولید یک گرم تز هالیکوندرین دور از انتظار بود، اما سه سال پیش ما آن را با “ایسای” محقق کردیم. سنتز آلی حتی با پیچیدگی مولکولی که چندین سال پیش غیرقابل استفاده بود، تا این سطح پیشرفت کرد.

مقاله‌ای که اخیراً توسط این تیم تحقیقاتی منتشر شده، موفقیت فوق‌العاده‌ای را به نمایش می‌گذارد و سنتز ۱۱.۵ گرم از این مولکول پیچیده را ممکن کرده است. محققان آن را “E7130” نامیده‌اند.

این مولکول پیچیده دارای ۳۱ مرکز کریال (chiral center) است که محققان می‌گویند حدود ۴ میلیارد راه نادرست برای تولید این مولکول وجود دارد.

“اووا” می‌گوید: این یک دستاورد بی‌سابقه در سنتز کامل است؛ یک مورد مخصوص از آن. هیچ‌کس تا به حال قادر به تولید هالیکوندرین‌ها در مقیاس ۱۰ گرم نبوده است و تاکنون فقط به یک میلی‌گرم از آن دست یافته‌اند.

وی افزود: اکنون ما به یک سنتز کامل و قابل توجه دست یافته‌ایم که ما را قادر می‌کند تا یک آزمایش بالینی از E7130 را آغاز کنیم.

همانطور که “اووا” اشاره می‌کند، در حال حاضر آزمایش بالینی این مولکول در فاز ۱ در ژاپن در حال انجام است که ایمنی و کارایی E7130 را در انسان بررسی می‌کند.

این مطالعه جدید در نشریه Scientific Reports منتشر شده است.

ایسنا