هر سال ۴ فوریه، به عنوان روز جهانی سرطان برای پیشگیری، تشخیص و درمان این بیماری برگزار می شود. از همین رو انجمن جهانی سرطان و سازمان جهانی بهداشت، همه ساله در این روز برنامه ها و شعارهایی برای مبارزه با سرطان در نظر می گیرند و شعار «ما می توانیم. من می توانم» از سوی این انجمن و سازمان برای سال های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸ انتخاب شده است. هدف از انتخاب این شعار، مشارکت فردی و گروهی در امر مبارزه با سرطان بوده است.
سرطان که یک واژه جامع برای دست کم صد بیماری مختلف است، یکی از علل عمده مرگ و میر در سراسر جهان است. علت دقیق بروز سلول های سرطانی نامشخص است اما احتمال دارد عوامل ژنتیکی یا مواردی که موجب اختلال در فعالیت سلول ها می شوند، مانند مواد رادیوآکتیو، مواد شیمیایی و سمی و یا تابش بیش از حد اشعه هایی مانند نور آفتاب از علل ابتلا به این بیماری باشند.
تخمین زده شده که اضافه وزن یا چاقی مفرط خطر ابتلا به سرطان را بالا می برد. طبق اطلاعات رسمی، ۳۵ درصد سرطان ها احتمالا در ارتباط با رژیم غذایی هستند. مصرف دخانیان یکی از عوامل دیگر ایجاد سرطان به ویژه در مجاری تنفسی محسوب می شود که ۳۲ درصد مرگ و میر در میان افراد مبتلا به این بیماری به علت سیگار کشیدن است. و بعلاوه برخی از پرتوها همچون پرتوهای فرابنفش خورشید موجب سرطانهایی چون سرطان پوست می شوند.
باید توجه داشت که سرطان تنها با معاینه پزشکی و آزمایشات تکمیلی تشخیص داده می شود و بسیاری از سرطان ها در صورت تشخیص به موقع قابل درمان هستند.
هیچ راه ثابت شده قطعی برای جلوگیری از سرطان وجود ندارد اما شما می توانید از طریق تغییر در برخی شیوه های زندگی، خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهید.
شما می توانید خطر ابتلا به ۴ مورد از هر ۱۰ سرطان را کاهش دهید اگر یک رژیم غذایی سالم و متعادل داشته باشید، وزنتان در محدوده سالم باشد، از لحاظ جسمی فعال باشید، سیگار نکشید، از پوست خود در برابر نور خورشید محافظت کنید و بدنتان را بشناسید.
بسیاری از تحقیقات در مورد نقش رژیم غذایی در کاهش خطر ابتلا به سرطان در حال انجام است با این حال نتایج این تحقیقات حاکی از آن است که هیچ مکمل یا رژیم غذایی خاصی قادر به جلوگیری کامل از سرطان نیست اما پیروی از رژیم های سالم و متعادل این خطر را تا حدود زیادی می تواند کاهش دهد. این رژیم عبارت است از:
1-مصرف حداقل ۵ واحد میوه و سبزی در روز.
2-مصرف مقدار زیادی غلات سبوس دار و پرفیبر.
3-مصرف گوشت، ماهی، تخم مرغ، حبوبات و سایر پروتئین های سالم.
4-مصرف منظم شیر و لبنیات کم چرب.
5-کاهش مصرف غذاهای با چربی و قند بالا مانند کیک، چیپس، بیسکوئیت و …
فیبر و سرطان: شواهد نشان می دهد که مصرف منظم و مداوم فیبر می تواند خطر ابتلا به سرطان روده را کاهش دهد. رژیم های سرشار از فیبر می تواند به حفظ سلامت روده و جلوگیری از یبوست کمک کند. غذاهای غنی از فیبر شامل ماکارونی سبوس دار، نان سبوس دار، غلات صبحانه و برنج قهوه ای، حبوبات، میوه ها و سبزیجات است.
گوشت های فرآوری و سرطان: گوشت منبع خوبی از پروتئین، ویتامین ها و مواد معدنی مانند آهن و روی است با این حال شواهد نشان می دهد که ارتباط بین مصرف گوشت قرمز و فرآوری شده با ابتلا به سرطان روده بسیار قوی است. مصرف بیش از ۹۰ گرم گوشت فرآوری شده در روز خطر ابتلا به این سرطان را افزایش می دهد و باید به کمتر از ۷۰ گرم برسد.
حفظ وزن سالم و سرطان: افزایش وزن یا چاقی با خطر ابتلا به برخی سرطان ها از قبیل سرطان روده، پانکراس، مری، سینه، رحم و کلیه در ارتباط است. یک وزن سالم می تواند خطر ابتلا به این سرطان ها را کاهش دهد. شما می توانید برای داشتن وزن سالم ابتدا از اندازه گیری شاخص توده بدنی خود و نسبت قد به وزنتان شروع کنید.
فعالیت جسمی و سرطان: شواهدی وجود دارد که نشان می دهد فعالیت جسمی خطر ابتلا به سرطان سینه و روده، و همچنین سرطان آندومتر را کاهش دهد. البته روند این علت کاهش هنوز مشخص نیست اما تحقیقات نشان می دهد که ورزش منظم سطح هورمون ها را در محدوده سالم نگه می دارد. داشتن سطح بالایی از برخی از هورمون ها خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد.
نوشیدن الکل و سرطان: ثابت شده نوشیدن الکل با خطر ابتلا به برخی از سرطان ها از قبیل سرطان دهان، حلق و حنجره، مری، روده بزرگ و سینه و سرطان کبد همراه است.
سیگار و سرطان: سرطان ریه مسئول مرگ حدود یک چهارم مرگ های ناشی از سرطان در انگلستان است. ۹۰ درصد مرگ های ناشی از ریه نیز با سیگار در ارتباط است. ترک سیگار تا حد زیادی با کاهش خطر ابتلا به این سرطان ارتباط دارد.
محافظت از پوست و سرطان: مراقبت از پوست در برابر نور خورشید در جلوگیری از سرطان پوست بسیار موثر است. استفاده از پوشش مناسب در برابر آفتاب، شامل کلاه و عینک آفتابی، استفاده از کرم های ضد آفتاب با فاکتور محافظت در برابر خورشید یا اس پی اف حداقل ۱۵، در برابر ابتلا به سرطان پوست محافظت ایجاد می کند. مشاهده هر گونه لک یا خال غیر طبیعی روی پوست نیازمند مشاوره سریع با پزشک است.
شناخت بدن و سرطان: این مهم است که در صورت مشاهده هر گونه توده یا خونریزی غیر قابل توضیح برای دریافت مشاوره و تشخیص هر گونه علائم بالقوه سرطان به پزشک مراجعه کنید.